Kinderen leren van elkaar.

Kinderen bouwen gezamenlijk, in interactie met elkaar aan kennis, interpretaties, theorieën van de werkelijkheid. Door uitwisselingen met elkaar ontstaan er nieuwe ideeën en betekenissen en krijgen de 100 talen vorm. Kinderen leren van elkaar en nemen elkaars ideeën meningsverschillen en imitaties over (Mallaguzi).

De volwassenen als begeleider

 Kinderen bezitten alle vaardigheden en bereidheid om te willen leren. De basis van leren is betekenis geven. De volwassene stimuleert op indirecte manier de kinderen om te begrijpen hoe de wereld in elkaar zit. Bijvoorbeeld door op de juiste momenten in gesprek te gaan met de kinderen om betekenis en interpretatie te geven aan het onderwerp, of specifieke activiteiten inzetten om uit te dagen tot leren.

Naast begeleiden, is het de taak van de volwassenen om de gebeurtenissen of ontwikkelingen vast te leggen; documenteren. Door te documenteren kunnen zowel de kinderen als de volwassenen het leermoment of de ontwikkeling terugkijken en analyseren.

Leren van de omgeving

De omgeving is op vele manieren een afspiegeling van de cultuur van de mensen die de ruimte scheppen. De ruimte is zo ingericht dat er een stimulerend en interessant centrum van activiteiten ontstaat, wat kinderen hun interesse heeft of opwekt. Zo kunnen ze op onderzoek. Een omgeving is een levend, veranderlijk organisme. Het bepaalt wat wij voelen, denken en hoe wij ons gedragen. De omgeving van het kind, van de ruimte, de materialen en de projecten stimuleert de interactie en communicatie van de kinderen.

Kinderen leren door het onderzoeken van hun omgeving en hierin te experimenteren. We vinden het belangrijk dat kinderen zelf risico’s leren inschatten. Daarom wordt de kinderen geleerd met kleine risico’s om te gaan. Kinderen mogen materialen en hun omgeving onderzoeken. Wel gaat dit binnen kaders vanuit veiligheid. We stellen onszelf de vraag, ‘wat is het ergste wat kan gebeuren?’ Wanneer de veiligheid in het geding komt, grijpt de volwassene in.

We vinden het belangrijk kinderen uit te leggen wat risico’s zijn. Bijvoorbeeld in de volgende situatie; Twee kinderen die in de gang aan het rennen zijn. Hierbij bestaat er een kans dat kinderen op elkaar botsen en zichzelf of de ander pijn doen. Er wordt benoemd dat de kinderen buiten mogen rennen, omdat daar letterlijk ruimte is om te rennen. Het kind wordt wel gezien in zijn behoefte om te bewegen, maar het risico wat dit met zich meebrengt, wordt op deze manier verkleind. We benoemen het bewust positief, in plaats van ‘je mag hier niet rennen’ benoemen we ‘rennen doen we buiten’.

Naast het kijken en luisteren naar de honderd talen die het kind heeft om te laten zien wie hij is en wat hij kan, zien wij het als een uitdaging om het kind met zo veel mogelijk talen in aanraking te brengen. Dat wil zeggen dat wij ernaar streven het kind te omringen met honderd verschillende soorten geluiden, manieren van bewegen, verschillende materialen om te onderzoeken, manieren van kijken, manieren om te uiten en om de omgeving vorm te geven.

Biedt tijdens de dag verschillende manieren van werken, spelen, aanleren en toepassen van vaardigheden aan. Hierdoor kan je kind zelf keuzes maken welke voorkeuren ze hebben. Welke ‘talen’ ze interessant vinden. Leren gebeurt vooral door te doen en te ervaren. Experimenteren met materialen en onderzoeken, om te ontdekken hoe een voorwerp, maar ook de wereld in elkaar zit. Geef je kind de ruimte om materiaal te onderzoeken met al z’n zintuigen. Laat daarbij je eigen overtuigingen en ervaringen eens los.

Linda van der Meulen, Pedagoog de Buitenkans

Om te weten wat een kind nodig heeft, is het voor de volwassenen belangrijk echt te kijken en luisteren naar de kinderen om erachter te komen welke signalen het kind laat zien. De volwassene biedt waar nodig één van de honderd talen aan het kind aan, om erachter te komen wat het kind ervaart, wil zeggen of ontdekken. Het is belangrijk dat je als ouder er bewust van bent, dat het kind nog puur en blanco naar de wereld kijkt. Het kind kan een activiteit of ervaring aangaan zonder voorkennis of vooroordelen.

Binnen de Buitenkans gaan we ervan uit dat iedereen, honderd verschillende manieren heeft om te laten zien wat hij wil en kan. Verschillen worden als rijkdom gezien. Het is aan ons om naar de kinderen te luisteren in honderd talen. Alleen door te kijken naar een kind kunnen we hem leren kennen en begeleiden in zijn ontwikkeling.

Kijk naar je kind. Hoe onderzoekt jouw kind? Welke voorkeuren heeft jouw kind? Hoe neemt jouw kind waar? Hoe denkt, speelt, beweegt jouw kind? Welke materialen of vaardigheden kan je aanreiken om hem of haar verder te helpen in zijn ontdekkingstocht?

Bij alles wat je doet, blijf je afvragen waarom je het doet. Waarom is het zo belangrijk om vast te leggen wat we zien bij de kinderen?

We kijken naar kinderen, naar wat ze doen en laten zien. Kijken naar behoeften achter gedrag. Naar wat het kind van ons nodig heeft.

We volgen de kinderen in onderzoeksprojecten. Bijvoorbeeld ons jaarthema, het materialenpalet en de onderzoeksthema’s die op de groep spelen. Op dit moment herfst, pompoenen, de rups/vlinder, groeien en bloeien.

Documentatie helpt ons kijken naar wat er is gebeurd en welke interpretaties we daarbij hebben.
Kijken naar ingangen voor een vervolg van een activiteit of onderzoek. Bijvoorbeeld tijdens het onderzoek naar de rups, merkten we dat sommige kinderen de rups na wilden maken, we boden in verschillende stappen papier, klei, kosteloos materiaal aan om dit te kunnen realiseren. Andere kinderen waren meer gefocust op het proces van rups naar vlinder en wilden dat onderzoeken.

Kinderen hebben allemaal een eigen voorkeur voor materiaal of verdieping. Door echt te kijken naar de vragen en behoeften die de kinderen laten zien, kunnen we een passend aanbod doen.

Linda van der Meulen
Pedagoog Villa de Buitenkans